Afrikaanse Varkenspest update – Nulstand noodzakelijk, extra alertheid jagers vereist
Door de uitbraak van Afrikaanse varkenspest in Wallonië is er ook in Nederland onrust ontstaan onder de jagers en varkenshouders. Wat zijn de risico’s voor het uitbreken van deze zeer besmettelijke en voor varkens dodelijke ziekte in Nederland? En wat kunnen we doen om de risico’s te verkleinen?Afrikaanse varkenspest is een zeer besmettelijk en dodelijk virus van varkensachtigen. Voor de mens en voor andere diersoorten is het ongevaarlijk. Wilde zwijnen worden snel ziek en sterven. Het virus blijft lang actief in uitwerpselen en kadavers en er is maar weinig virusmateriaal nodig om een dier te besmetten. De ziekte woedt nu in de wilde zwijnenpopulaties in tien Europese landen en in China.
In de verspreiding van het virus zijn vier stappen te onderscheiden:
1) De verspreiding van het virus door de mens over grote afstanden, in de vorm van vleeswaren die gemaakt zijn van besmette varkens. Het is vrijwel zeker dat dit de belangrijkste route van verspreiding over Europa is. Het is niet aannemelijk dat hier op korte termijn verandering in komt.
>2) Het ‘landen’ van het virus in een populatie wilde zwijnen. De zwijnen eten de besmette vleeswaren, die bijvoorbeeld in of nabij hun leefgebied zijn weggegooid. Daardoor worden ze snel ziek. Hoe minder wilde zwijnen er voorkomen, hoe kleiner de kans is dat een wild zwijn besmette vleeswaren opeet. Daarom is destijds in Nederland het nulstandbeleid afgesproken: buiten de leefgebieden Veluwe (Gld) en Meinweg (Li) mogen er geen wilde zwijnen voorkomen. Het blijkt nu dat de provincies Limburg, Noord-Brabant en Overijssel het nulstandbeleid de afgelopen jaren hebben laten verslappen, waardoor het risico dat het virus in deze provincies landt aanzienlijk is toegenomen.
3) De verspreiding van het virus in de populatie wilde zwijnen. Deze verspreiding blijkt langzaam te verlopen, waarschijnlijk omdat besmette zwijnen snel ziek worden, zich terugtrekken en sterven. Wanneer zwijnen kadavers van soortgenoten aanvreten besmetten zij zich en worden ze ziek. Uit de praktijk blijkt dat ook bij zeer lage dichtheden wilde zwijnen het virus lang in de populatie actief blijft. Het instellen van een jachtverbod blijkt de spreiding van het virus in de zwijnenpopulatie niet in te dammen. Ervaringsdeskundigen uit Oost-Europa adviseren juist afgrendeling van de besmette gebieden met voortzetting van de zwijnenjacht, waarbij de karkassen worden afgevoerd naar de destructor.
4) De overstap van het virus van de wilde zwijnen naar gehouden varkens. Voor de grote Nederlandse varkenshouderijbedrijven zal met de huidige hygiënemaatregelen dit risico beperkt zijn. De scharrel- en hobbyvarkens lopen het grootste risico, omdat zij veel vaker in contact komen met wilde zwijnen. Ook hier geldt dat hoe lager de wilddichtheid is, hoe kleiner de kans is dat een besmet wild zwijn met deze gehouden varkens in aanraking komt. Wanneer een gehouden varken besmet raakt met Afrikaanse varkenspest zullen verregaande maatregelen voor de varkenshouderij van kracht worden.
Voor Nederland is een jachtverbod niet aan de orde
Voor Nederland is een jachtverbod niet aan de orde. In tegendeel, we moeten zorgen dat buiten de aangewezen leefgebieden zo min mogelijk zwijnen voorkomen, zodat de kans dat het virus hier in de zwijnenpopulatie landt zo klein mogelijk is.
Als het virus hier in de zwijnenpopulatie landt zal het jaren duren voordat we het weer weg hebben, als dat ooit al lukt. En zo lang er Afrikaanse varkenspest onder de wilde zwijnen zit, is het houden van hobby- en scharrelvarkens onmogelijk en het houden van reguliere productievarkens veel moeilijker geworden. Daarmee wordt de toekomst voor een meer extensieve vorm van varkenshouderij geblokkeerd, en blijft er voor de wilde zwijnen een voortdurende dreiging van ziekte en ellendige dood.
De Jagersvereniging roept de provinciale overheden van met name Limburg, Noord-Brabant en Overijssel op om nu echt werk te maken van het nulstandbeleid, ook in gebieden van terreinbeherende organisaties. Wij roepen de rijksoverheid op om daartoe alle benodigde middelen toe te laten, waaronder bewegingsjacht, geluiddempers voor jachtvuurwapens en nachtzichtapparatuur voor alle jagers.
De Jagersvereniging roept haar leden op om extra alert te zijn. Meldt dode zwijnen en verdenkingen van zieke zwijnen meteen bij de NVWA: 045-5463188.
Ook roepen we onze leden op om zich – ook binnen de huidige beperkte mogelijkheden – maximaal in te blijven zetten voor het nulstandbeleid.
Tot slot roepen we onze leden op om zeer terughoudend te zijn bij het betreden van risicogebieden, en daarna hun materialen goed te reinigen. Dit geldt in het bijzonder voor jagers die beroepsmatig met gehouden varkens in aanraking komen.
Lees op de website van het Dutch Wildlife Health Centre de volledige beschrijving van de Afrikaanse varkenspest inclusief de symptomen en voorzorgsmaatregelen.
Bron: Jagersvereniging | 18-09-2018
Terug naar jachtnieuws
